Opiniaun

Domin Hanesan Fatin Lulik no ksolok ba Moris Ni’an Nain

Fahe Tutan


Fr. Emílio Pascoal do Carmo Sarmento, OH


(Díli, 14-02-21) Ema ne’ebe hatene hadomi nia sei nakfilak tiha nia fuan sai fatin lulik ksolok nianTan domin ema barak sofre.


Tan domin mós halo ema barak haksolok…


Domin halo ema barak hamnsa…
Domin mos halo ema barak tanis…


Domin dala ruma hanesan loro matan ne’ebé sa’e lori naroman no fó roman ba mundo.


Domin mós dala ruma hanesan loron matan ne’ebé atu haksumik aan, no nia lori mai ita kalan ne’ebé nakukun, fuan sai tós no nakukun ida ne’e halo ita la hare’e domin ida ne’e nia furak.


Domin mak buka atu mo’ut iha ó nia fuan rasik, no senti ida ne’ebé ó hadomi ninia prezensa iha ó nia fuan.


Domin la iha lia fuan obriga domin mós la iha lia fuan ida ne’ebé atu nega tan ema hotu sempre moris iha domin. No domin mak ema hotu sai sasin ne’ebé diak iha moris ne’e.


Domin ne’ebé ita hala’o tuir ukun fuan sanulu “hadomi Nai Maromak liu sasan hotu-hotu no hadomi ema seluk hanesan ita aan rasik”, ha’u la haluhan hato’o ha’u nia parabéns ba maluk foin sa’e sira hotu iha loron espesial ida ne’e.


Maluk doben sira ne’ebé mak ha’u hadomi, nu’udar ema ita hotu hatene hadomi no atu hadomi, mós ita simu domin husi ema seluk, ita hotu hatene katak domin klean hanesan tasi no dalabarak ita tauk tan laloran bo’ot maibé, mós ita nunka lakon atu nani ka hakat liu husi laloran ida ne’e .

L·L
Maluk doben sira são Paulo hatete “domin mak fó buat ruma ne’ebé dala barak ita seidauk hetan hanesan ajuda malu oin midar ba malu fó laran ba malu”. Sé mak hatene hadomi nia sei nakfilak iha nia fuan sai fatin lulik ksolok nian. (Amor é uma palavra pequena as pessoas é que o tornam grande) uluk nanain domin mai husi uma laran ita nia Inan Aman eduka ita desde ita moris mai.

Edukasaun ne’ebé ita simu da-uluk mai husi família, hanesan mós, ita atene katak , (Educação é uma regra que regulam o comportamento das pessoas que vivem em sociedade ) hanesan dalan ida ne’ebé atu regula ita nia hahalok sira iha sosiedade nia let.


Maromak kria buat hotu-hotu no nia kria ita ema no fó knaar ba ita atu tau matan ba kriatura sira seluk, “Mane hela mesak la diak ida. Ha’u sei halo nia maluk ida atu tulun nia”.

Maromak halo feto ida, hosi mane nia knosen, hafoin, fó ba mane. Haree tiha ne’e, mane haksolok hodi dehan: “Tebes duni, ida ne’e mak ruin hosi ha’u nia ruin, isin hosi ha’u nia sin.”

Ne’e duni, mane no feto sai komunidade sosiál da-uluk.
(Todos nós nascemos para amar esse é o principio de nossa existência e sua única finalidade, o Amor não é um simples questão de encontrar os anos mas fazer os anos contar, fazer o tempo em valor de um coração, é o principio de todo conhecimento porque a felicidade e beleza são os filhos de amor).


Domin mak iha buat hotu nia leten domin ne’ebé mai husi familia mak sai hanesan fundamentu ba ita idak-dak. maluk doben rona nain sira wainhira familia la hamutuk ka sempre problema domin mós nunka horik iha ne’eba , tan domin uluk mak família.

Domin mak bo’ot tebes duni (Quem é bom membro da família também é bom cidadão) dala barak ita hadomi ema ida ita nia doben ida ita mós bosok barak iha nia oin ne’e la’os domin maibé atu halo nia fiar de’it lian bosok sira maibé iha kotuk halo buat ne’ebé la tuir domin ita fo ba nia Domin lolos mak atu hadomi “A palavra é livre a acão muda a obedecia chega a verdade é doce e amar quando é doce e perdoa quando é curra”.

Segunda a palavra de são Agostinho Domin mak justiça, buat ne’ebé tetu ita nia hahalok sira sé ita hakarak ema ruma tan nia bonita ka bonitu ne’e laos Domin. sé ita hakarak ema ruma tan nia matenek ne’e laos Domin, maibé ne’e ita admira tansa nia bele ha’u la bele, sé ita hakarak ema ruma tan nia riku ne’e laos Domin maibé ne’e tan interese sé ita hakarak Ema ruma ita lahatene tansa’a ida ne’e mak Domin lolos.

tan Domin nunka atu justifika maibé Domin sai hanesan misteriozu “A Linguagem simples do Amor não depende de palavras, basta um sorriso, basta um de gesto de ternura, basta uma flor, Amor a vida, Amor a nós mesmos as pessoas a natureza mas própria Amor Deus, que não escuta a voz do pobre coração nos momentos especiais de respiração já mais ouvira a sua melodia do Amor. o Amor é mais bela canção que o coração pode deve o compor, sem amor a vida mais parece um céu sem um brilho das estrelas um jardim sem amásia das flores o mar sem clássico balear das ondas.”


Tan ne’e iha loron especial ida ne’e loron domin, ita expresa ita nia sentimentu ba doben ida la bele uza nia hanesan istrumentu hodi hasai ita nia gostu, maibe hare iha nia Maromak nia ilas. Hadomi malu signifika lori ba Maromak.

No hadomi malu i fó domin ba malu liu hosi fuan, no trasforma tiha fuan ne’e sai rai metan atu nune’e fini domin ne’ebé moris no bele lori ksolok ba moris.
Ukun fuan ne’ebé bele fó buras ba domin:
Halo buat ne’ebé, bele fó ksolok ba ó.
Sé Domin hanesan anin ne’ebé hú bosok ita la kuidadu nia, lakon no senti deit nia liu maibé ita laharee hetan.
Domin mós dala ruma hanesan udan wen ne’ebé bosok ai musan sira iha rai okos, waihira udan tau halo ai musan sira iha rai okos moris mai no fó moris ba nia an. No waihira tempo bailoro nia abut la metin loron kona-ba makas no nia sai namlaik ikus mai nia mate. Tan ne’e kuidadu no tane didiak domin na rega ho we atu nune’e nia bele buras nafatin iha nia moris tomak.
Feto nebe hadomi nia an nia sei trasforma tiha nia vida sai jardim neebe furak. Bani sira sei semo buka nia funan. No halo nia sai tiha fatin neebe amizade no fo haksolok ba ema hotu hotu.
Domin kmook hanesan fitun neebe roman iha kalan nakukun, mesmo que ó tur mesak nia sempre fo nia presenca hodi hamaluk ó no fo roman ba o neon.


Se waihira o hatene hau nia nonok o sei rona hau nia hakilar.
Se waihira o lao halimar iha hau nia matan neebe fihir ba ó. Ó sei sente hau nia mehi.
Waihira ita buka atu resposta pergunta ida, maibe sempre mosu fali perguntas foun mai ita.
Ita precisa atu sai hanesan loromatan ne’ebe fo manas, sai hanesan udan neebe habokon, no mos sai hanesan to’os ne’ebe buras no fo hahan mai ita.
Ita tenke agradece ba Maromak, ba belun sira neebe Nai fo mai ita, sira sai hanesan ai neebe fo mahon mai ita atu sadere netik iha tempo neebe manas.

Hau nia deseja ksolok loron domin nian ba imi hotu

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *