GeralIkus LiuNewsTeknologia

Liberdade Imprensa TL Okupa 1º Lugar Iha Sudeste Azíatiku, 71 Iha Mundu

Fahe Tutan

Naunil Media (Dili) Relasiona ho selebrasaunn Loron Mundial Liverdade Imprensa iha Mundu tomak inklui Timor-Leste , prezidenti Asosiasun Jornalista Timor Leste (AJTL) Zevonia Viera deklara kona-ba liverdade imprensa, tinan ne’e Timor leste nafatin okupa 1º luga iha sudeste Aziatiku nomos okupa 71 husi nasaun 180 iha mundu.

Deklarasaun ne’e deklara husi Prezidenti AJTL Zevonia Viera, liu hosi komunikadu imprensa ne’ebé realiza iha Edifisiu AJTL Fatuhada, Segunda, (03/05/2021).

“Tinan ne’e tuir relatoriu hosi Reporters Without Borders, hatudu katak tinan ne’e Timor-Leste hetan rangking 71 iha mundu hosi nasaun 180 no iha sudeste aziatiu Timor-Leste mantein ho ranking 1. Iha tinan kotuk 2020 Timor-Leste iha ranking 78, ida ne’e hatudu katak ita nia liberdade imprensa no espresaun kontinua lao diak, maske iha tentasaun hosi grupu ka politiku balun tenta atu impede ka fo presaun ba redasaun editorial media nian. Ida ne’e sai obstaklu boot ida ba jornalista no instituisaun media sira, liu-liu panemia COVID-19, ne’ebe koko atu influensia redasaun editorial no ekonomia,” relata Zevonia.

Nia hatutan “Haktuir ba tema Jerál Komemorasaun Loron Mundiál Liberdade Imprensa 2021, Information as a Public Good” ka informasaun nu’udar bem Públiku marka importánsia husi informasaun ba ema barak nia vida. Tan-ne’e, Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) husu ba jornalista no kanál mídia sira hotu ne’ebé dadauk ne’e hala’o atividade jornalizmu atu tranzmite ka publika informasaun ne’ebé loloos, kompletu no kredivel hodi kontribui ba públiku nia diak, liuliu iha periódu propagasaun COVID-19,” zevonia deklara.

Feto potensial hanesan mos editor ba media online Neon Metin ne’e esplika ho transformasaun dijital no dominansia plataforma teknolojia foun internet nian, hanesan facebook, whatsApp, snap chat, twitter, Amazon, google no seluk tan nu’udar oportunidade ba ema iresponsavel sira atu tranzmite no fahe-tutan hoax no fake news (disinformation) iha periódu propagasaun pandemia global COVID – 19.

“Husu ba jornalista haknaarn aan iha Media sira, atu fahe informasaun ne’ebé loloos no kredivel ba públiku.
Relasiona ho tranzmisaun lokal COVID-19 nian iha teritori laran, publikasaun notisia hosi kanal media presiza ajuda fasilita sidadaun sira, atu hetan informasaun loloos no edukativu, hodi halo prevensaun ba COVID-19, presiza halo tuir kodigu etika jurnalistika no prinsipiu jurnalismu nian, nune’e ajuda publiku hetan informasaun kompletu, informasaun loloos no la halo publiku la monu ba informasaun falsu”, Zevonia haktuir.

Prezidente AJTL ne’e mos apresia dedikasaun no determinasaun tomak husi jornalista timoroan no kanál mídia hotu-hotu ne’ebé kontinua fó sira nia kontribuisaun ba prosesu hariii demokrasia no dezenvolvimentu nasaun nian liuhusi publikasaun notisia no programa oinoin, maske ho limitasaun barak.

“Apresia no hato’o obrigadu wa’in ba dedikasaun, determinasaun tomak no espiritu aas jornalizmu husi jornalista Timor oan no kanál mídia sira hotu ne’ebé kontinua kontribui ba proseu harii demokrasia no dezenvolvimentu nasionál. Aktu ne’e la sees husi papél informativu no papél kontrolu sosiál jornalista no mídia nian atu garante transparánsia no kontabilidade iha país ne’e. Husu ba jornalista hotuhotu atu kuidadu an nafatin no kumpri protokolu saúde nian bainhira halo kobertura iha tereñu, liuliu iha fatin risku no potensiál ba propagasaun COVID – 19,” nia akresenta.

Hodi AJTL nia naran, Zevonia mós husu ba entidade sira Estadu nian atu respeita nafatin knaar jornalista nian no labele impede sira bainhira sira asesu ba espsu públiku nian no husu atu fó biban no espasu ba jornalista sira atu asesu ba informasaun hotuhotu ne’ebé iha ligasaun ho serbisu públiku nian, liuliu informasaun sira kona-ba polítika governu nian ne’ebé afeita povu barak nia moris.

AJTL nu’udar organizasaun mahon ba jornalista Timor-Leste ne’ebé durante ne’e kontribui ona ba liberdade imprensa no hametin kompeténsia jornalista sira nian liuhusi formasaun lubuk ida, semináriu, diskusaun no halo advokasia ba jornalista sira iha tempu ne’ebé sira hasoru problema.

Asosiasaun ne’e mós harii kooperasaun no halo parseria ho organizasaun no ajénsia lubuk ida, tantu iha railaran no railiur, hanesan SEAPA, IFJ, UNESCO, AJI, UNDP, Embaixada Estadu Unidos America, Conselho Imprensa (CI), Renetil, TLPU no kanál mídia hotuhotu ne’ebé ezisti iha Timor-Leste. DMS

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *