FEATUREDGeralIkus LiuProfile

Biografia Badak Husi Matebian Moises Sousa Pedroso ” PAZ”

Fahe Tutan


Naunil Media (Dili) Matebian Naran Moises Sousa Pedroso, naran kodiku “PAZ” Moris iha Hatu-Lia Ermera, iha loron 6 fulan Maiu tinan 1938.

Matebian nu’udar oan ba daruak, husi maun-alin na’in 3, hosi aman Jerónimo Pedroso husi uma-lisan Ai-assa Kolbere Mauleki no inan Alzira Garcia Borges husi uma-lisan Bertai.
Matebian nia maun naran Januário Pedroso ( matebian ona), nia alin feto naran Júlia Garcia Borges.

Atu kumpri nia misaun peregrinasaun iha mundu, Matebian hili no kaben ho Alcina Almeida, hosi uma-lisan Suru Manu hodi hari’i uma-kain.
Husi Aliansa domin ne’ebe matebian halao ho nia kaben Alcina Almeida, ko’us oan hamutuk nai’n 8:mane na’in 3 no feto na’in 5.

Matebian hahu no kompleta nia edukasaun bazika, kuarta-klase, iha Eskola Salesiana Don Bosco, Lahane Paiol Dili iha tinan 1956.
Remata eskola, Matebian hahu nia vida profissional nudar makaniku marinheiru tuir ro barkasa. Profisaun ne’ebe nia hal’ao to’o tinan 1975, bainhira invazaun Indonesia hahu. Nudar mekaniku ba ro barkasa , matenian tuir halo perkursu maritima ba raibarak iha rejiaun Asia hanesan Makau, Singapura no Indonesia.

Hafoin invasaun Indonesia, tan nia konviksaun politika nasionalista nia afilia an ho FALENTIL no evakua ba ai-laran. Iha Matebian asumi pozisaun nudar Komandante Seksaun iha Rejiaun haksolok.
Matebian hetan kaptura husi militar Indonesia iha tinan 1979 nudar rezultadu husi operasaun militar Indonesia nian, militar Indonesia kaptura matebian iha Ainaro.

Depois kapturasaun matebian muda mai hela iha Dili.Durante periodu okupasaun Indonesian, matebian servisu iha Dinas Perhubungan Laut servisu ne’ebe matebian halao to’o idade reforma.

Matebian nia partisipasaun iha luta ba ukun rasik an, iha Frente Clandestina:
Iha tinan 1986 -Matebian nia uma sai nudar Kaixa Klandestina Organizasaun Colimau no Sagrada Familia.

Iha Setembru 1997 to’o Timor hetan independensia -Matebian nia uma nudar Kaixa Sentral ho naran “Paz”” hanesan matebian nia naran kodiku ne’ebe servisu ba Sekretaridu Xefe Estado Maior das Falentil, husi organizasaun KJLM (Komandu Jovem Loro Monu).Kaixa Sentral KJLM ne’e hari husi Saudozu Komandante Samba Sambilan.

Kaixa Sentral Paz, funsiona nudar sentru lojistiku atu fornese apoiu ba Frente Armada iha Rejiaun 1, Rejiaun 2, Rejiaun 3 no Rejiaun 4, liuliu ba Xefe Estado Maior das FALINTIL.
Kaixa Sentral ne’e halibur husi familia no grupu klandestina husi Munisipiu mak hanesan tuir mai ne’e :Dili, Ainaro, Manufahi, Covalima, Bobonaro no Oekusi. Iha Kaixa ne’e mos sai nudar fatin servisu sekretariadu Estado Maior das FALENTIL ne’ebe responsabiliza husi Adjunto Matos Lao Rai nk Adjunto Alin Laek.

Kaixa ne’e sai nudar fatin horik ba responsavel Frente Armada hanesan Komandante Samba Sambilan, Komandante Quito, Kolaborador Nana, Asistente Bersama, Asistente Mau Rakat no elementu Frente Armada seluk hanesan Mauk Ruby, Lekiluru, Lalotok, Okir, Oitelo, Nabilan no seluk tan maka ami labele temi naran ida-ida.

Husi Fatin Kaixa ne’ebe iha Matebian nia uma mak profuz Apoiu Oan Ki’ak husi Xefe Estado Maior das FALENTIL hodi distribui ba rejiaun 4 liu husi Grupu ne’ebe hamahan an iha Kaixa ida ne’e.

Iha Tinan 1999, Kaixa Sentral Paz funsiona mos nudar fatin tranzitu ba movimentasaun responsavel Frente Armada ho kilat hosi Aikurus, Remexio, atu ba Waimori, Viqueque no Komandante Samba Sambilan hafoin simu ordem hosi Xefe Estado Maior das FALENTIL, nudar Kolaborador Rejiaun 4 liu husi no horik fatin iha matebian nia uma deskola ba Bobonaro, Rejiaun 4, Fronteira Sul, Matebian hakotu is iha loron Domingo 20 de Junho 2021 iha Klinika Privada Santa Elisabeth Taibesi.Flo

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *