FEATUREDIkus LiuNewsPolitika

PR “Lú Olo” Promulga Alterasaun Lei Eleitoral Ba Prezidenti Repúblika

Fahe Tutan

Naunil Média (Díli), Prezidenti Repúblika (PR) Francisco Guterres “Lú Olo” promulga ona alterasaun da neen  ba Lei Eleitoral ba Prezidenti Repúblika, númeru 7/2006, 28 dezembru, ne’ebé hato’o  husi Parlamentu Nasionál (PN) liuhusi Dekretu númeru 44/V. Dekretu husi Parlamentu Nasionál (PN) nakfila ba Lei bainhira Prezidenti Repúblika (PR) promulga no públika iha Jornal Repúblika.

Liu husi Komunikadu ne’ebé mak Naunil Média asesu iha média Prezidensiál Repúblika palásiu Prezidenti Nicolau Lobato Bairru Pite kuarta (14/07).

 Lei ida ne’e mantein nafatin prinsípiu konstitusionál Estadu-de-Direitu Demokrátiku no norma no prátika eleitoral sira uluk. Ho alterasaun sira ne’ebé foin halo, lei ne’e di’ak liután tanba loke dalan foun atu sidadaun votante hotu-hotu bele ezerse sira-nia direitu vota iha eleisaun preezidensiál. Ho dalan foun sira ne’e, ita bele prevé  katak  númeru sidadaun votante sei sa’e liután iha eleisaun prezidensiál tuir mai.

 Buat foun di’ak tebes  foin hatama iha lei eleitoral ne’e  mak sei  iha sentru  votasaun paralelu,  iha Díli. Katak sei harii sentru ba de’it sidadaun votante sira ne’ebé labele bá sira-nia fatin resenseamentu iha munisípiu sira seluk tanba razaun médika, eskola ka hala’o hela knaar iha Díli. Bainhira rejista-an atu vota iha sentru votasaun paralelu ida, sira-nia naran sei hasai husi lista munisípiu ne’ebe rejista uluk. Rejistu ne’e sei halo iha fatin determina husi Lei ne’e, tuir situasaun ida-idak nian.

 Sentru paralelu ida sei aloka ba eleitor resenseadu iha Lautém, Baucau no Viqueque. Ida seluk ba eleitor resenseadu iha Liquiçá, Ermera no Ataúro no ida  tan ba eleitor resenseadu iha Ainaro, Bobonaro, Covalima no RAEOA. Governu bele loke to’o sentru paralelu tolu ne’e hotu maibé bele loke de’it bainhira, pelu menus, eleitór atus ida mak rejista atu vota iha kada fatin.

 Lei ne’e fó ona mós dalan ba eleitor sira atu bele vota iha fatin kuarentena no tratamentu saúde.

 Alterasaun ida tan mak profisionál sira iha órgaun komunikasaun sosiál, karik  hala’o servisu ruma relasiona ho loron eleisaun prezidensiál,   bele ona vota iha estasaun votu besik liu fatin ida ne’ebé sira hala’o hela sira-nia knaar ba.

 Lei ne’e hatuur klaru ona kona-ba oráriu ba estasaun votu sira. Katak loke tuku hitu dadersan no taka tuku tolu lokraik. Hafoin tuku tolu lokraik, eleitor sira ne’ebé forma ona iha estasaun votu nia oin mak bele vota tanba to’o iha ne’ebá molok oras taka.

 Kona-bá dokumentu atu identifika-an iha estasaun votu, eleitór bele uza kartaun eleitor ka billete identidade ka pasaporte timorense. Maibé iha sentru votasaun paralelu bele identifika-an de’it ho kartaun eleitór.

 Lei ne’e kria figura ba monitor eleitorál hodi hala’o knaar paralelu ho observador eleitorál ne’ebé iha ona iha eleisaun sira uluk. 

Ho alterasaun sira foin hatama iha Lei ne’e, ita bele haree katak Estadu garante di’ak liután sidadaun sira-nia exersísiu kona-ba direitu ba vota no, nune’e, haforsa demokrasia no legalidade ba prosesu eleisaun Prezidente Repúblika.

 Kona-ba votasaun iha estranjeiru, karik eleisaun labele halo iha data tuir dekretu prezidensial determina, Lei ne’e hatuur katak votasaun sei akontese iha loron tuir kedas.

 Lei Eleitoral ba Prezidente Repúblika aprova iha Parlamentu Nasionál iha 28 juñu 2021 no Prezidénsia Repúblika simu iha 6 jullu 2021. Prezidente Repúblika promulga iha 12 jullu 2021 no Jornal Repúblika publika ohin. *Jos

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *