AgrikulturaFEATUREDIkus LiuNews

Rai Nakdoko Estraga Fasilidade Publiku, Inklui Plantasaun Komunidade Baucau

Fahe Tutan

Naunil Media (Baucau),  Akontesimentu rai-nakdoko iha tuku tolu Madrugada ohin kinta (30/12) estragus komunidade nia natar, toos, plantasaun no fasilidade públiku inklui ameasa ba komunidade nia uma adat no hela fatin iha aldeia Kaubai husi Suku Uailaha no aldeia Uma ana iku husi suku Badu Hoo iha postu administrativu Venilale, Munisipiu Baucau.

Tuir komunidade Faviana Guetrres ne’ebé afetadu ba akontesimentu ne’e triste tebes no espresa ho mata ween tanba lakon natar no plantasaun sira no tinan ne’e susar atu produsaun hare.

“Ha’u triste tebes ho akontesimentu ohin madrugada rai nakdoko estragus hotu ha’u nia natar, ha’u nia plantasaun, no fó risku mós ba uma adat no ami nia uma rasik, hahan hetan husi natar maibé estragus hotu hanesan ne’e ami atu tane liman ba se,” Hateten Faviana Guterres nu’udar komunidade, Kinta (30/12/2021).

Nune’e mós Xefe Suku Uai-Laha Rafael Guterres, esplika, akontese rai-nakdoko ne’e estragu komunidade nia natar hamutuk hektares 28, uma adat rua no komunidade nia uma lima.

“Akontesimentu rai nakdoko iha tuku tolu liu minutu ruanulu, afetadu ba ha’u nia komunidade aldeia Kaubai, komunidade nia uma 5 maka hetan estragu no uma kultura 2, natar hetktares 28, irigasaun mós kotu, kuase ha’u nia komunidade maioria aldeia Kaubai tinan ida ne’e labele asesu ba natar tanba rai nakdoko estragu hotu sira nia natar,” hateten Xefe Suku Uai-Laha Rafael Guterres.

Nia dehan tan, komunidade nia uma ne’ebé hetan amesadu ne’e autoridade lokal imforma ona, nune’e komunidade sira bele muda sai husi fatin risku.

“Ha’u fó hatene hotu ona uma nain sira, atu bele sira muda sai husi fatin dezastre ne’e no buka fatin ida ne’ebé seguru para sira bele hela provizoriumente, sira ba hela ho familia sira,” tenik nia.

Nune’e mós Xefe Suku Badu Hoo, Marcos Antonio Ximenes, fundamenta, dezastre naturais ne’e afetadu mós ba fasilidade públiku hanesan estrada, bee moos no tian listrik.

“Ha’u hanoin konaba afetadu ida ne’e primeiru maka fasilidade públiku ninian liga ba iha infraestrutura bazika estrada, tanke bee moos haat maka estragus no mós tian listrik haat maka estragus no fó ameasadu ba sede suku no ba komunidade sira nia uma,” informa Xefe Suku Badu Ho Marcos Antonio Ximenes.

Nia esplika tan, dezastre ida ne’e estragu mós komunidade nia toos, ai-horis hotu hetan estragus, dadus provizoriu natar husi aldeia uma ana iku nian kuaze hektares 400 hanesan ne’e no komunidade nia uma hamutuk 16 maka iha ameasadu nia laran.

“Ha’u hanoin tinan ida ne’e komunidade sira labele halo natar ne’e maka Badu Hoo nian, komunidade nia uma maka hamutuk 16 ne’e iha tiha ameasadu nia laran, uma la monu maibé rai nakfera besik iha uma nia tatis,” Haktuir Lider Komunitaria ne’e.

Ho ida ne’e autoridade lokal husi suku rua rekomenda ba orgaun kompetente atu bele toma atensaun ba komunidade sira ne’ebe afetadu.

“Rekomenda ba organun kompetente atu bele toma konsiderasaun hanesan sasan emerjensia ruma ba iha komunidade afetadu, se bele apoiu netik material konstrusaun uituan ba sira para sira muda sai husi fatin risku karik sira halo netik baraka oan ruma hodi hela ba,” Nia rekomenda.

Entretantu liga ho rai nakfera nia medida klean metru 6 no luan metru 3, no ekipa autoridade lokal, dezastre naturais hamutuk ho aprte relavante sira kontinua halo indetifikasaun ba dezastre refere. Lop

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *