PR Horta: Husu Governu Kria Fundu Hodi Investe Kafé TL
Naunil Media (Ermera), Prezidente Repúblika (PR) José Manuel Ramos Horta hateten, Governu podia kria fundu kafé soberanu para halo investimentu ba produsaun kafé no mós proteze folin kafé iha Timor-Leste.
“Ita mós bele kria fundu do kafé primeiru osan mai husi fundu petrolíferu tau iha fundu do kafé ne’e para halo investimentu ba aumenta produsaun kafé i para proteze mós folin kafé tanba folin kafé hanesan folin mina hanesan protudu sira iha mundu ne’e rai boboot sira mak determina nia folin,” dehan Xefe estadu liu husi diskursu bainhira halo dialogu ho komunidade, iha Edifisiu Ministeriu Justisa Gleno, Sabadu (09/07).
Xefe Eatadu hatutan, Tanba durante tinan 10 nia laran Prezidente Repúblika mós defende podia governu kria fundu kafé no bele sai fundu soberanu ida, tanba atu halo investimentu iha rai laran.
“Ha’u mós tinan sanulu (10) nia laran ha’u defende ideia ida guvernu podia kria fundu do kafé, fundu do kafé ne’e bele hasai husi fundu soberanu, tanba Petroliu atu halo investimentu, investimentu iha rai laran liu husi orsamentu jerál estadu ou finanseiru ke guvernu hanoin atu kria,” katak PR
Horta hateten Fundu kafé ne’e para haree buka proteze produtor kafé sira kuandu folin tun fundu kafé ne’e interven, depois fundu kafé ne’e ho estratéjia guvernu nian mak haree oinsá fundu kafé bele interven para proteze produtor nune’e tinan-tinan osan ne’ebé tama iha produtor sira liman ne’e labele tun sa’e dala ruma tun aat loos, hodi fo impaktu ba povu nia moris labarik sira ba eskola entaun oinsá mak fundu kafé instrumentu finanseiru ida ke bele fó protesaun ba kafé no Protesaun ba produtor sira.
Xefe Estadu ne’e mós apelu ba Timor oan tomak hadomi kafé nu’udar kultura nasionál identidade nasionál, kultura kafé ke too 50.000 toneladas bele fo empregu rikeza ba família sira.
“Ne’e mak ha’u haree vizaun mehi liu husi kafé, uza kafé rai ne’e bele hanesan ekonómia ida alternativa ba mina no Gás, ita ko’alia beibeik dversikasaun ita iha ona produtu nasionál ida ita buka mak aumenta liu tan tanba konsumi kafé iha mundu tinan tolu-nolu mai tan aumenta loos,” katak Xefe Estadu
Nune’e mós reprezentante Juventude Kafé Na’in Munisípiu Ermera Crizanto do Carmo apresia ba hanoin husi Prezidente Repúblika no mós husu atu transforma iha sentru sertifikasaun organiku.
“So uniku Prezidente Repúblika mak hanoin hodi tau fundu ba kafé ami apresia ida ne’e tanba ne’e mak husu ida ne’e tenke transforma ba iha sentru sertifikasaun organiku atu ne’e guvernu mak kria estandarizasaun folin kafé agrikultor sira, nune’e bele dezenvolve setor produtivu ida ne’e hodi bele lori mehi ne’ebé kafé nain sira hakarak ne’e bele to’o, tanba folin kafé bo’ot iha mundu mai e kafé nain iha hela mijeria”, katak Representante Juventude. *Jos
