FEATUREDIkus LiuNewsPolitika

Governu Konsidera Relatóriu Jovem Dijitál Sai Referénsia Dezenvolve Komunikasaun TL

Fahe Tutan

Naunil Media (Díli), Sekretáriu Estadu ba Komunikasaun Sosiál, Sr. Merício Juvinal dos Reis”AKARA”, hato’o lia hirak ne’e, bainhira hala’o abertura no lansamentu ba relatóriu peskiza “Jovem Dijitál iha Timor-Leste”, ne’ebé organiza husi TAF no OXFAM, kinta-feira, loron 29 fulan-Setembru, tinan-2022, iha salaun Suai Room, Timor-Plaza, Dili.

Merício Juvinal dos Reis”AKARA”, hateten relatóriu, peskiza ida ne’ebé atu uza dezenvolve rai ida ne’e, bazeia ba dadus ho nia evidénsia, nune’e Governu bele utiliza hodi sai policy (kebijakan) ida, maske peskiza  ne’e ho eskala ki’ik no bo’ot, maibe atu tulun servisu hotu ho di’ak.

“Tanba ne’e ami hanesan Governu presiza konsidera relatóriu sira ne’e, hanesan referénsia ida hodi dezenvolve ita nia seitór komunikasaun iha ita nia rai, liuliu hodi hahú diskute ba iha transformasaun dijitál iha Timor-Leste”. dehan “AKARA”.

Rezultadu peskiza  ne’e hatudu katak, Jovem Timor iha vontade bo’ot hodi utiliza meius komunikasaun liu husi plataforma dijitál, tanba ne’e Governu asumi responsabilidade hodi kontribui hanesan ; regulamentu lei sira ne’ebé Governu hanoin la’os atu impede ka limiti ba asesu internet ka utiliza plataforma dijitál, maibé atu proteje sidadaun sira nia direitu nune’e seguru iha utilizasaun atividade loron loron nian.

Governu iha hanoin hodi atu dezenvolve esbosu lei sibernetika/sibercrime, nomós lei protesaun ba dadus pessoál, tanba iha erá dijitál agora importante tebes. No Governu sei hamutuk ho sidadaun sira hodi dezenvolve lei rua ida ne’e.

“AKARA” esklarese, vontade atu uza plataforma dijitál ho pozitivu mak, internet labele la’o neneik, atu rezolve ida ne’e VIII Governu tinan ida ne’e hahú ona projetu dezenvolve fibra optika, ne’ebé dada husi  Darwin-Australia mai iha Timor-Leste, no sei hotu iha tinan 2023-2024. Esperansa Internet sai lalais liu no sei baratu liu no iha tinan ne’eba, rezultadu ita sente ona.

Governu mós iha hanoin, iha erá dijitál sai ona tradisaun foun, iha hanoin ,moris, hahalok, no iha vantajem pozitivu barak. Maibé se kuandu la uza ho matenek, sei fo impaktu negativu mós. Se la utiliza ho matenek  lei  kodigu penál no kodigu sivil ne’ebé mak eziste atu rezolve problema sira ne’e. afirma “AKARA”.

Ezekutivu ne’e afirma, Governu liu hosi SEKOMS sei kolabora ho entidades sira hodi promove edukasaun sivika liuliu promove literasia dijitál, Tanba Governu laiha hanoin atu block/impede maibé sei autoriza hodi uza avotade plataforma dijitál hanesan ; Facebook, Instagram, Whatapp, Tiktok, Youtube nsst. Governu iha nia hanoin mak, prepara sidadaun atu iha koñesimentu matenek hodi utiliza plataforma sira ne’e ho kredivel no pozitivu.

Tanba ne’e mak literasia dijitál sai hanesan, prioridade envolivimentu ba iha influénsia iha média sosiál hanesan, Youtuber. Ho nune’e, SEKOMS enkoraja youtber sira atu hahú kria Content Creator ho Pozitivu, atu promove imajem nasaun ba mundu iha área turizmu no seluk-seluk tan ho kreatividade jovem sira bele sai inspirasaun ba ema seluk, dehan “AKARA”.

SEKOMS afirma, Governu asegura nafatin liberdade imprensa no liberdade espresaun iha artigu 40-41 iha konstituisaun RDTL, no Lei komunikasaun Sosiál mós hodi asegura sidadaun nia direitu, ho kreativu no lansa informasaun loos no kredivel ba publiku hotu.

Governante ne’e kongratula ba The Asia Fundation ho OXFAM ne’ebé servisu hamutuk, hodi peskiza no konsege produz relatóriu ida ne’e hodi ajuda fo hatene frakeza sira durante ne’e, nune’e ita bele hadi’ak liutan iha futuru.

Entertantu iha serimónia Lansamentu ne’e, partisipa husi Embaixadór Nova Zelandia iha Timor-Leste, Philip Hewitt, Prezidente Konsellu Imprensa, Virgillio Guterres, Reprezentante The Asia Fundation Timor-Leste, Hector Salazar Salame, Diretór Superitendente PNTL-Calistro Gonzaga, Reprezentante Docente UNTL-Departamentu Komunikasaun Sosiál, Dulce Martins, ADTL, UNTL no konvidadus sira seluk.*/Tri

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *