FEATUREDIkus LiuNewsPolitika

TL-Portugal Sei Solusiona Problema Timoroan Ho Dalan Legal

Fahe Tutan

Naunil Media (Lisboa), Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta ho Prezidente Repúblika Portugál, Marcelo Rebêlo de Sousa, Kuarta-feira ne’e, hasoru malu ho emigrante timoroan ne’ebe hamahan aan provizóriu iha Pavilliaun Polísia Munisipál Lisboa.

Sidadaun hirak ne’e maioria toba iha jardim, tanba diskunfia sai vitima ba ajensia fa’an bilhete ne’ebé la honestu, tanba promete atu hetan kedas servisu no hela fatin, wainhira to’o Portugal. Ho promessa ne’e, foin sa’e sira foti risku, hodi balun empresta ema nia osan, atu bele hola bilhete inklui nesesidade seluk tan, ho objetivu bele to’o iha Portugal.

Ligado ho ida ne’e, Presidente Portugal, Marcelo Rebelo de Sousa ne’ebé hetan ona informasaun antes, husu informasaun klara, atu fó solusaun.

“Ha’u nia preguntas, imi simu informasaun husi se’e maka konsege mai to’o Portugal? Imi hatene mai iha ne’e atu hala’o saida?,” kestiona Xefe Estado Portugal ne’ebé Naunil Media assesu iha Prezidensiá Repúblika, Kinta, (03/11).

Maske kestiona, maibé ho expresaun triste, sidadaun hirak ne’e kontinua defende aan hodi dehan, la’o ho hakarak rasik, seluk hatan katak, prosesu trata dokumentus nasionalidade ne’ebé tarde iha Embaixada Portugal iha Timor-Leste maka obriga sira foti risku.

Konsiente katak, maske la onestu, maibé Xefe Estadu rai rua nafatin hatudu esperitu domin no aprezenta opsaun hanesan, prontu fasilita sira ne’ebé hakarak fila inklui buka dalan ba sira ne’ebè hakarak mantein.

“Ho domin, ami laran haksolok mai iha ne’e reprezenta Estadu rua, (Portugal-Timor-Leste), ha’u hakarak halo boasvindas lori Estadu no povu Portugues nia naran, hamutuk ho Prezidente Ramos-Horta hodi buka rezolve imi nia situasaun sira hotu tuir regras hodi realiza imi nia mehi,” dehan PR Marcelo.

PR Marcelo agradese ho hamutuk ho PR Timor-Leste, Ramos-Horta bele rona direita situasaun Timoroan sira , hodi estadu rua solusiona problema no fasilita Timoroan ne’ebé hakarak servisu iha Portugal no fasilita sira ne’ebé hakarak fila ba Timor-Leste.

Fatin hanesan, PR Ramos-Horta agradese bá nia homólogu Marcelo Rebelo ne’ebé hatudu domin hodi  hamutuk  tun direita halo dialogu ho foin sa’e Timor oan sira.

 “Avo Marcelo uniku prezidente ida iha mundu ne’ebé hatudu nia fuan boot no domin ba ita Timor-Leste, hodi tun direita mai buka solusaun ba imi nia problema, tanba ne’e ha’u husu ba imi labele tauk, ami sei buka solusaun,” PR fó garantia.

Xefe Estadu, Ramos-Horta mós orienta ona autoridade seguransa Timor-Leste atu loke prosesu investigasaun ba ajénsia ilegál sira ne’ebé bosok Timoroan sira hodi ba servisu iha Portugál hodi prosesa tuir dalan legál.

Nune’e mós reprezentante Timoroan, Luís Ximenes hosi Munisípiu Aileu, agradese ba Xefe Estadu rua nia domin hodi tun direita hasoru sira.

“Ami grupu lubuk ida liu hosi ajénsia sira promete ba ami dehan bá Portugal servisu iha, maibé realidade to’o iha ne’e la iha ema ida maka fasilita ami, tanba ne’e, ami moris abandona hela iha ne’e. Ho ida-ne’e ami agradese ba PR Ramos-Horta no Prezidente Marcelo Rebêlo bele tun direita mai rona ami-nia preokupasaun hodi bele solusiona ami-nia problema” hateten Luís Ximenes.

Nia husu atu estadu bele fasilita sira trata dokumentu hanesan narativa, pasaporte no seguransa sosiál, nune’e sira bele kompleta sira-nia dokumentu atu bele servisu iha Portugál.

Iha parte seluk, PR Ramos Horta apela ba Timoroan hirak ne’e kontinua  koopera no hatudu komportamentu di’ak ho pasiénsia, tanba estadu Portugés esforsu hela atu buka solusaun ba situasaun refere.

Xefe Estadu dehan, parte governu no autoridade seguransa Timor-Leste sei kontinua halo kontrolu makas hodi evita Timoroan sira seluk labele sai tan vítima.

Diálogu Xefe Estadu rua ho emigrante Timoroan sira-ne’e, akompaña direita hosi Ministra Negosiu Estranjerus no Kooperasaun, Adaljiza Magno no Embaixadora Timor-Leste ba Portugal, Isabel Amaral Guterres no Embaixadora Portugal ba Timor-Leste, Manuela Bairos no reprezentante governu Portugés.

Dadaun ne’e  Timoroan hamutuk na’in- 200 resin maka provizoriamente sei hela iha Pavilliaun Polísia Munisipál Lisboa Portugál no hetan asisténsia hosi Governu Portugal, liu hosi Protesaun Sivil Lisboa, no fó tratamentu saúde ba sira, hela fatin, hahán, no seluk tan hodi hein estadu rua hakotu sira-nia problema.*Jos

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *