FEATUREDGeralIkus LiuNews

14 Dezembro Hanesan Loron Nasionál Tais

Fahe Tutan

Naunil Media (Díli), Timor-Leste selebra loron Nasionál Tais Ba da-huluk iha loron 14 Dezembru ho nia tema “Ha’u nia Tais, Ha’u nia Identidade  lori Komuniade hadomi Tais.

Tuir Diretór Jerar Arte no Kultura Manuel Ximenes Smith ,Relata hafoin Tais hetan rekonesimenti internasional husi Organizasaun The  United  Nations Educacional Scintify and Cultural Organization (UNESCO), ih tinan kotuk Parlamentu Nasionál Timor-Leste hasai no aprova kedas Resolusaun Parlamentu Nasionál -2/2022 de 26 de Janeiro

institui a Dia Nacional do Tais e aprova recomendação ao Governo para a proteção e preservação

do TAIS hodi defini loron 14 Dezembru sai hanesan Loron Nasionál ba Tais .

“Bazeia ba rekomendasaun 8 husi Resolução do Parlamento Nacional 2/2022 de 26 de Janeiro

Ne’ebé hateten katak apela ba Goveru, komunidade sira eskola sira no populasaun en jerál atu

organiza asaun promosaun ba Tais iha loron 14 Dezembru kada tinan hodi hasa’e konesimentu, divulgasaun no uzu Tais nian iha territóriu Timor-Leste no ho komunidade timoroan iha mundu tomak, dignifika bei-ala sira nia liman rohan ,Tais ne’ebé husik hela mai ita no valoriza esforso soru-na’ in sira nian ne’ebé kontinua prátika no hatutan matenek soru Tais nian ba foin-sae sira”, Dehan Diretor Jerál ba jornalista sira iha CCD, Segunda (12/12).

Nia hatutan, Tais mak hena tradisional Timor-Leste nian ne’ebé konsideradu hanesan eransa kulturál husi bei-ala sira, no ezistensia transmitidu husi jerasaun ba jerasaun to’o ohin loron, ne’ebé iha  valór kulturál no istóriku rasik ba povu Timor-Leste nia moris ,Tais hanesan elementu ne’ebe importante no inerente iha serimonia tradisional komunidade ida-idak nian iha Territóriu Nasionál Uzu Tais iha.

Nia dehan, Signifikadu ne’ebé kle’an no importante tebes ba timoroan sira ni vida, hahu husi moris to’o falimate Timoroan uja TAIS ba serimonia kulturál no prátika sosial, hanesan lia-mate no lia-monsbarlake, feto-san no umane, simu bainaka no reprezenta mos identidade kulturál no grupu étniku, konversa kulturál, kompetisaun pintura no atividade artistika no karakter kulturál.

”Oras ne’e daudaun Tais rejistu ona, hanesan mos nasaun sira seluk nia aset kulturál famoza iha mundu internasional, mak hanesan boneka liman tradisional husi nasaun Epito, produsaun sasan- keramik hisalhaes husi Portugal, no ro liman-fatin arte antigu phonixi husi Indonézia,rejistrasaun ne’e loke ona dalan ba alokasaun dolares Amerikanu ($265,895) husi Fundus Patrimoniu Kulturál Imaterial ha implementasaun planu salva guarda ba Tais. Governu Timor-Leste no parseinu Dezenvolvimentu mos sei finansia inisiativa ida ne’e atu hasa’e koñesimentu publiku nian kona-ba Tais, ne’e hanesan motiva foin-sae sira atu iha interese ba Tais no aprende tekniku kona-ba soru-tais,hodi bele aumenta rendimentu ba soru na in sira, atrai turista sira nia interese kona-ba Tais nu’udar Timor-Leste nia kultura”, nia Sublina.

Komemorasaun ba Loron Nasional Tais ba dahuluk iha tinan ida ne’e organiza konjuntu busi Komite Nasionál Patrimoniu Kultural Imateriál Timor-Leste (KOMNAS PKI TL) hamutuk ho Pro-Reitoria.

Asunta Estudantil Universidade Nasional Timor-Lorosa’e(UNTL)involve soru-aa’in husi munisípiu 14,  no komunidade iha Díli laran, ho atividade sira mak hanesan, feira Tais, aprezentasaun traje tradisional. Dansa no Muzika tradisional, poezia, semináriu. Gyor

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *