FEATUREDIkus LiuNewsPolitika

SECOMS Kontinua Kampaña Promove Internet Saúdavel no Kombate HOAX Ba Etv “ Dudu” Ermera

Fahe Tutan

Naunil Media (Ermera), Kuarta (08/03-) Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosial (SECOMS-Sigla Portugues), Merício Juvinal dos Reis “Akara” ho ekipa husi instituisaun relevante hala’o kampaña nasional kombate Hoax no promove internet súdavel liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál, ba Estudantes Sekundáriu Tecnico Vocasional Ernesto Fernandes “Dudu”, iha Postu Administrativu Gleno, Munisípiu-Ermera.

Objetivu husi eventu refere oinsa atu promove estudantes sira wainhira utilizador plataforma digital ho pensamentu kritiku no matenek tamba tuir dadus hatudu katak agora dadaun ho pursento 70% maioria husi jovem sira.

Sekretáriu Estadu ba Komunikasaun Sosiál, Merício Juvinal dos Reis “AKARA” ne’ebe sai orador principal iha kampaña nasional ne’e hateten, Governu konstitusional da-ualu lideradu husi, Jenderal Taur Matan Ruak, liu husi SEKOMS, nafatin tau prioridade ba Kampaña Nasionál Kombate HOAX no Promove Internet Saúdavel, liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál, hodi prepara sidadaun hotu, liu-liu estudantes sira no prepara aan ho matenek wainhira utiliza plataforma dijital ho saudavel no seguro, tamba internet iha informasaun positivu no negativu tamba neé, VIII Governu nia papel maka oinsa utiliza internet ba humanidade ( intenet for humanity) ho saudavel.

VIII Governu iha dever atu proteje sidadaun husi informasaun falsu ka HOAX, SEKOMS sei kontinua nafatin hala’o literasia dijitál ba eskola Sekundáriu toó Universidade hotu, hodi tau nafatin importansia ba estudante sira, Tanba tuir dadus ne’ebé mak iha, utilizador média sosiál, hanesan FB, Instagram, Tiktok, Youtube nsst, ne’e maiória jovem mak uza. Governu sei la bandu, jovem no estudante sira, hodi utiliza plataforma média hirak ne’e, Tanba ne’e Direitu sidadaun nian, tanba era dijitál agora lori direitu foun ba ema hotu hodi utiliza Internet maibe nafatin utiliza Plataforma dijital hirak neé ho matenek. Hateten “AKARA”

“Ita hotu hatene agora ne’e era dijitál, plataforma hotu ho dijitál, presisa asesu ho matenek tanba iha informasaun pozitivu no negativu, ho kampaña ida ne’e bele enkoraja sidadaun sira hotu utiliza plataforma dijitál ho matenek, hodi divulga informasaun loos no kredivel kona-ba lalaok dezenvolvimentu iha ita nia rai, moris iha sosiedade nia laran, no mós oinsá ita hotu hamutuk hodi dezenvolve unidade nasionál iha ita nia rai, tanba meius komunikasaun sosiál. Tamba agora informasaun barak laloos ( hoax), bele mós provoka disarmonia, paniku iha ita nia leet, dezentendimentu, no mós halo ita la fiar malu, dehan “AKARA”.

Plataforma dijitál sei la ses husi infraestrutura internet, entaun Governu sei asegura nafatin direitu ida ne’e, maibé Governu mós desenvolve ona projetu cabo submarinu husi nasaun Australia mai Timor Leste nomos empresario Timor Oan lubuk ida komesa ona atu investe iha Cabo Sub Marinu husi nasaun Singapore mai Timor Leste, neé sinal katak iha futuru kustu no rede ba internet iha Timor Leste sei diak liu no baratu. Hateten “AKARA”.

Governu nafatin enkoraja sidadaun sira liuhosi edukasaun sivika, kolabora ho autoriedade liuliu diretór eskola sira, para loronloron hanorin estudante sira liuhosi materia edukasuan sivika, multimédia, ne’ebé mak kada eskola iha, estudante sira iha skill, kapasidade, pensamentu kritiku hodi utiliza.Governu nia hakarak mak sidadaun Timor-Leste, hotu hotu iha kapasidade, skill utiliza média sosiál ho pozitivu no matenek, hodi promove rai ida ne’e, e sai mós diplomata, no promove ba nasaun no mundu kona-ba Dezenvolvimentu Timor nian. Hateten ‘’AKARA”

Governu liu hosi SEKOMS kontinua promove edukasaun sivika ba sidadaun sira hodi uza plataforma dijitál ho efetivu, sivilizadu tamba Governo nia posisaun hodi utiliza plataforma dijitál ba umanidade.

Materia edukasaun sivika, multimédia, ne’ebé mak kada eskola iha, estudante sira iha skill, kapasidade, pensamentu kritiku hodi utiliza.Governu nia hakarak mak sidadaun Timor-Leste, hotu hotu iha kapasidade, skill utiliza média sosiál ho pozitivu no matenek, hodi promove rai ida ne’e, e sai mós diplomata, no promove ba nasaun no mundu kona-ba Dezenvolvimentu Timor nian. Hateten ‘’AKARA”

Lia falsu neébé agora dadaun lao hela iha sidadaun sira leet tenki verifika didiak tamba informasaun balun laloos (Hoax) hodi desakredita Governu nomos hamosu rumoris oioin husi individu ka grupo neébé laiha responsabilidade. Tamba agora era digital entaun sidadaun sira tenki utiliza plataforma dijital ho matenek hodi kontribui ba desenvolvimento Timor Leste nomos muda karateristika sidadaun nian, tuir istilu moris no civilizasaun ohin loron nian.

Entertanu Prezidente Konsellu Imprensa, Otello OTE, hateten katak, Promove Liberdade Imprensa no Liberdade Espresaun iha ambitu transformasaun dijitál iha Timor-Leste hateten, iha Konstituisaun RDTL Asegura liberdade Imprensa no liberdade Espresaun hakerek iha artigu 40/41 asegura liberdade fo espasu ba ema hotu atu espresa nia liberdade.

Lider numero 1 iha Konsellu Imprensa neé reforsa tan katak KI nafatin kopera ho Sekoms hodi fahe informasaun liu husi Kampaña Nasionál Kombate HOAX no Promove Internet Saúdavel, Liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál neébé durante neé lao ona.

KI nafatin tau matan ba media digital sira neébe maka produs noticia hodi lases husi kode etico journalista tamba neé KI sei nafatin kontrolu media no produto husi journalista sira.

Iha fatin hanesan, Reprezentante Plan Internasionál iha nia aprezentasaun kona-ba Grafiku utilizador plataforma dijitál iha Timor-Leste, dala barak Feto mak sai vitima iha média sosiál. Tanba ne’e, ONG Plan Internasionál enkoraja jovem sira atu utiliza plataforma dijitál ho matenek.

“vitima ba media sosial barak liu feto, tamba mosu desinformasaun no mal informasaun husi id falsu hodi edit foto ka video wainhira feto neé sira hakarak sai sira nia parseiru hili dalan seluk. Tamba neé Plan Internasional iha Timor Leste iha komitmentu atu asegura feto maluk sira ho online Seguro”. Hateten Reprezentante ONG Plan Internasionál.

Estudante sira husi Estudantes Sekundáriu Tecnico Vocasional Ernesto Fernandes “Dudu”, sira mós agradese ba SEKOMS, no sira sujere ba SEKOMS atu hala’o nafatin kampaña Nasionál HOAX no Promove Internet Saúdavel ne’e ba Inan Aman sira, atu bele komprende no eduka oan sira utiliza plataforma dijitál ho matenek.

Iha futuru presiza nafatin Kampaña Nasionál Kombate HOAX no Promove Internet Saúdavel, Liu husi Sensibilizasaun Literasia Dijitál, toó area remotas tamba infrastrutura basico hanesan Estrada,beemoos, eletricidade komesa tama toó ona area rural nuneé sidadaun barak balun komesa ona internet. Ana

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *