FEATUREDIkus LiuJustisaNews

PDHJ Kondena Makaas Oknum PNTL ho Pratika Krime Omesidu

Fahe Tutan

Naunil Media (Díli), Relasiona ho akontesimentu loron (05/06), oknum Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL),  tiru komunidade na’in 3 no na’in 2 mate, ida kanek todan, iha suku Lahane Ocidental, postu administrativu Vera Cruz, munisípiu Díli, Provedoria Direitus humanus no Justisa (PDHJ)  Jesuina Maria ferreira Gomes Konsidera oknum PNTL ho inisial (MJ) pratika krime omisidiu no Violasaun Direitus Umanu.

“PDHJ konsidera kazu ajente PNTL (MJ) tiru sidadaun nain tolu hodi hamate ema nain rua no hakanek ema ida hanesan prátika krime omisidiu no integridade fizika grave no violasaun ba direitus umanus”,Dehan provedora direitus umanus no justisa Jesuina Maria ferreira Gomes, ba Jornalista iha Edifisiu PDHJ  Caicoli, segunda (07/06).

Nia Hatutan,  sujeita ba responsabilidade kriminál sira tuir Kódigu Penál Timor-Leste nomós sujeita ba responsabilidade disiplinár konforme artigus 17. no 18. Rejime Juridiku Uzu Forsa (RJUF) ne’ebé estabelese katak uzu forsa ne’ebé la hó loloos/indevidu mak sujeita ba responsabilidade kriminál no disiplinár.

“Husu ba Komandante Jerál PNTL atu loke prosesu disiplinár no aplika medidas kautelares nesesárias ba ajente refere hodi garante suspensaun ba nia ezersisiu ba funsaun sira to’o konkluzaun ba prosesu disiplinár, konforme artigu 70. husi Dekretu-Lei 44 /2020, 7 Outubru kona-ba Regulamentu Disiplinár PNTL”nia informa.

Provedora esplika, Iha Akontesimentu ne’e Ajente PNTL (MJ) la’os iha orariu servisu nia laran, nia ba hatais kalsa badak ho kamizola singlet ida no sikat pistola iha nia kanotak ba buka (C) iha vitima sira nia uma iha Aldeia Ainitas-Hun, Suku Lahane Osidental, no uza armas hodi halo krime no viola sidadaun nia direitu ba moris no integridade fizika, hamate ema nain rua (aman no oan) no hakanek ema ida (manefoun husi vitima).

Maibe wainhira Kazu ne’e akontese iha mós Ajentes nain haat ne’ebé marka prezensa iha fatin akontesimentu la halo prevensaun, haree no nonok de’it no la tuir ba hodi prevene krime ne’e.

“Nune’e mak  PDHJ rekomenda ba Komandante Jerál atu investiga no instaura prosesu disiplinár ba Komandantes responsaveis mázimu husi ajente PNTL (MJ) ne’ebé la halo kontrolu no mázimu no efikaz ba iha ajente ne’e hodi lori armas ba nia uma fora husi oras servisu hodi la kumpre Normas ba uza armas iha PNTL hanesan despaixu n.º 290/CG-PNTL/IX/2016”, Nia afirma.

Nia realsa PDHJ husu ba Komandante Jerál PNTL atu investiga no loke prosesu disiplinár ba ajentes na’in 4 ne’ebé mak tuir faktus la halo atuasaun ruma hasoru suspeitu hodi prevene krime ne’e.

“Atu investiga Ajentes nain haat ne’e tuir artigu 52.⁰ kódigu Prosesu Penál mak estebelese katak ajente PNTL sira iha kompeténsia hodi uza nia inisiativa rasik atu impede prátika krime, no faktus hatudu katak ajente PNTL nain 4 ne’ebé besik iha fatin akontesimentu la halo asaun ida no husik de’it krime ne’e akontese”, Hateten Provedora

Nia hato’o, Bazeia ba faktus ne’e mak konsidera ajentes refere viola ona devér jerál no espesiál previstu iha Regulamentu Disiplinár PNTL no halo omisaun ka violasaun direitus umanus indireta. Nune’e maka PDHJ husu ba Ministériu Interior ne’ebé iha responsabilidade politika atu halo planu no preve orsamentu hodi hadia fasilidades ba armari no sosa materiál eskritóriu iha Nasionál nomós iha Munisípiu hotu.

“PDHJ kondena makas hahalok ajente PNTL (MJ) hanesan membru órgaun seguransa ne’ebé maka iha responsabilidade bo’ot hodi asegura direitus sidadaun sira nian hodi la hetan violasaun. Maibé uza fali armas hodi viola direitu ba moris no ba integridade fizika husi sidadaun nain tolu iha Lahane, tanba bazeia ba inspeksaun iha 2018 detekta katak, fasilidade no kondisaun armari barak maka la adekuadu no seguru hodi rai armas,”nia akresenta.

Nia Salenta, PDHJ sei uza Inisiativa Provedor hodi loke prosesu investigasaun ba kazu violasaun direitus umanus no violasaun governasaun di’ak ba akontesimentu ida ne’e. Rit

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *