FEATUREDIkus LiuNewsSeguransa

FM: Aseita F-FDTL Asegura Seguransa Iha Fronteira, Kuda Aitarak Do Que Ai-Funan

Fahe Tutan

Naunil Média (Díli), Relasiona deklarasaun Xefe Estadu Maior Jenerál Falintil-Forsa Defeza de Timor-Leste (F-FDTL), Tenente Jenerál Lere Anan Timur, Iha Komemorasaun Aniversariu ba dala 46 ne’ebé realiza iha Quartel Jerál F-FDTL Lere hateten, seguranca iha fronteira  mak F-FDTL la’os  Polisia Nasional Timor-leste (PNTL).

Fundasaun Mahein (FM), Aseita Tenente Jenerál Lere nia deklarasaun F-FDTL mak halo segurasan iha Liña Fronteira tanba ne’e bazeia ba Konstituisaun da Republika Demokratika de Timor-Leste (K-RDTL)  

“ Iha constituisaun da republika iha Lei seguransa Nasionál Nú2/2020 ko’alia kona-ba Defeza Nasionál tama iha responsabilidade F-FDTL nia bainhira iha kazu sira ne’ebé ameasa ou ambitu F-FDTL nian,” Dehan Diretor exekutivu FM João Almeida ba jornalista sira, iha nia ka’nar fatin, bidau loron segunda, (23/08).

Diretor ne’e haktuir,  Entaun iha ne’eba sifinika F-FTDL forca maka toma konta ba assuntu defesa ba soberania nasionál no intereses kuandu iha amiasa sira ne’ebé mai husi rai liur.

“ Maibe ne’e la siknifika taka dalan ba PNTL atu involve iha kaju sira ne’e, maibé iha ninia natureza la hanesan, tanba PNTL la’os tama iha assuntu sira defeza nasionál, maibe iha kazu ne’ebe relasiona ho investigasaun kriminal nian polisia bele involve.” tenik nia

Nia foti konkluzaun, katak F-FDTL toma konta iha fronteira iha kazu sira ne’ebe akontese ilegal no iha ambitu investigasaun kriminal polisia mak hala’o funsaun ida ne, tanba ita adopta Lei Sisetma Integradu Seguransa Nasionál (SISIN).

“ Entaun ba assuntu seguransa Nasionál atu hatan ba risku no ba amiasa sira la’os problema instituisaun ida nian mesak, maibe estadu tomak nia problema no presija atuasaun ida ne’ebé komplementaridade katak instituisaun sira bele apoiu ba malu ho limitasaun rekursu ne’ebé iha, ka estadu iha ho meius atu  ita nia atuasaun ne’e efikas” Haktuir João

Nia realsa agora dadaun ita laiha Lei ruma no laiha dokumentu politiku ruma ne’ebé hatete katak polisia mak halo seguransa iha Liña Fronteira.

Maibe ne’e dalaruma desisaun husi ita nia politiku sira hatúr Unidade Polisia Fronteira (UPF) iha fronteira ne’e hatudu katak ita kuda ai-funan iha fronteira do que ita tau ai-tarak, maibe desisaun politika ida ne mos iha ninia vantagem.

“ Opiniaun no observasaun sira ne’e dalaruma la iha ona nia relevansia tanba fou-foun ita deside UPF ba fronteira iha 2001 ate 2003,  ne’e tanba ita iha hela processesu rekonsiliasaun ho ita nia nasaun viziñu Indonesia, husi passadu ida ne’ebé entre Tentara Nasionál Indonesia (TNI) ho (F-FDTL), Nune’e politiko nain sira deside kuda ai-funan iha fronteira ne’ebá do que ita tau ai-tarak, Maibe situasaun agora nia kontextu la hanesan entaun FM aseita deklarasaun Tenente Jenerál nian. Nel

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *