FEATUREDIkus LiuNewsPolitika

Subvensaun Kandidatu Prezidente Republika Na’in 16 Sei Hetan Husi Númeru Votantes Ne’ebé Vota

Fahe Tutan

Naunil Media (Díli),Tuir rekezitus balu ne’ebé iha, sidadaun ida atu kandidata aan ba Prezidente Repúblika tenke ho eleitor ka apoiante mínimu 5000 kada kandidatu. Iha kompetisaun ba eleisaun prezidensial tinan 2022 to’o 2027, kandidatu ne’ebé kompete hamutuk na’in 16, ne’ebé mai hosi partidu polítiku sira inklui kandidatu independente.

Hafoin kompete iha eleisaun primeira volta hosi kandidatu na’in 16 ne’e, ikus mai tenki hakat ba segunda volta hosi kandudatu na’in rua ne’ebé mak hetan votus barak liu tan sira la prense hodi manan maioria ho 50% + 1 votu. Tan ne’e mak iha segunda volta, kompete hosi kandidatu ne’ebé manan ho votu barak liu mak Dr. José Ramos Horta, ho votus 303.477 ou 46,56%, tuir fali mak Dr. Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ ho votus, 144.282 ou 22,13%.

Hosi votu refere, kandidatu sira iha direitu hetan subvensaun ba votu ne’ebé mak hetan ho montante $4,00 ba kada votu. Tan ne’e montante orsamentu ne’ebé kandidatu na’in 16 ida-idak hetan husi rezultadu eleisaun primeira volta ba total votante ne’ebé vota ba sira no sei multiplika ba $4,00.

Konforme haktuir dekretu lei númeru 6/2018, 14 Marsu, konabá fixa valor subvensaun hosi estadu ba kandidatu Prezidente Repúblika ba kampaña eleitoral. Iha artigu 2 konabá subvensaun, iha pontu ida (1) hatete, kada kandidatu prezidensial iha direitu atu simu subvensaun estadu ba kampaña eleitoral ho valir $4,00 kada votu ne’ebé hetan.

Iha pontu rua (2) haktuir, kálkulu valor total subvensaun ne’ebé estadu fó ba kada kandidatu prezidensial, bazeia ba númeru total votu ne’ebé hetan, sei realiza ho baze ba akordaun judisiál válida ba votasaun dahuluk ho proklama rezultadu eleitoral iha termu nú. 1, artigu 48, lei nú. 7/2006, 28 Dezembru, bazeia ba redasaun lei nú. 4/2017, 23 Fevereiru.

Iha artigu 3, iha dekretu lei hanesan konabá pagamentu subvensaun, valor subvensaun ne’ebé previstu iha artigu anterior, sei selu ba kada kandidatu Prezidensial to’o loron 30 hafoin publikasaun iha Jornal da Repúblika, bazeia ba akordaun judusiál hosi artigu anterior.

Rezultadu eleisaun primeira volta kandidatu ne’ebé hetan montante orsamentu boot liu mak Dr. José Ramos Horta (P-CNRT) ho númeru sorteiu 14, ne’ebé hetan vontantes 303.477 (46.56%), osan ne’ebé simu mak $1.213.908,00. Tuir kedas Dr. Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ (P-FRETILIN) ho númeru sorteiu 6, okupa iha segundu lugar ne’ebé hetan votantes 144.282 (22.13%), osan ne’ebé simu $577.128,00. Terseiru lugar okupa hosi Armanda Berta dos Santos (P-KHUNTO) ho númenru sorteiu 9, ho votantes 56.690 (8.70%), osan ne’ebé simu $226.760,00. Tuir kedas Jeneral Reformadu Tito da Costa Cristovão ‘Lere Anan Timur’ (Independente), ho númeru sorteiu 8, ho votantes 49.314 (7.57%), osan ne’ebé simu mak $197.256,00. Okupa iha pozisaun da-liman mak Mariano Sabino Lopes ‘Assanami’ (PD), ho númeru 16, ho votantes ne’ebé hetan 47.334 (7.26), osan ne’ebé simu mak $189.336,00.

Pozisaun da-neen okupa hosi kandidatu Anacleto Bento Ferreira (P-PDRT) ho númeru sorteiu 5, ho votantes 13.205 (2.03%), osan ne’ebé simu mak $52.820,00.

Tuir fali mak eis Padre Martinho Germano da Silva Gusmão, ho númeru sorteiu 13, ne’ebé antes ne’e hetan apoiu Partidu PUDD, maibé ikus mak disidi independente, ikus mai hetan votantes 8.598 (1.32%), osan ne’ebé simu $34.392,00. Tuir kedas ho Hermes da Rosa Correia Barros (Independente), ho númeru sorteiu 2, votantes ne’ebé hetan 8.030 (1.23%), osan ne’ebé simu $32.120,00. Tuir mai okupa iha pozisaun da-sia mak Maria Helena Lopes de Jesus Pire (Independente), ho númeru sorteiu 7, votantes ne’ebé hetan mak 5.430 (0.83%), osan ne’ebé simu mak $21.720,00. Tuir kedas mak Isabel da Costa Ferreira (Independente), ho númeru sorteiu 1, votantes ne’ebé hetan mak 4.219 (0.65%), osan ne’ebé simu mak $16.876,00.

Okupa pozisaun da-sanulu resin ida,mak Felisberto Araújo Duarte (Independente), ho númeru sorteiu 15, vontantes ne’ebé hetan 2.709 (0.42%), osan ne’ebé simu $10.836,00. Tuir fali mak Constâncio da Conceição Pinto ‘Terus’ (Independente), ho númeru sorteiu 11, votantes ne’ebé hetan 2.520 (0.39%), osan ne’ebé simu $10.080,00. Tuir fali Rogério Tiago de Fátima Lobato (Independente), ho númeru sorteiu 4, votantes ne’ebé hetan 2.058 (0.32), osan ne’ebé simu $8.232,00. Tuir fali mak kandidatu Virgílio da Silva Guterres ‘Lamukan’ (Independente), ho númeru sorteiu 12, votantes ne’ebé hetan 1.720 (0.26%), osan ne’ebé simu $6.880,00. Tuir kedas ho Anteiro Bendito da Silva (Independente), ho númeru sorteiu 10, votantes ne’ebé hetan 1.562 (0.24%), osan ne’ebé simu $6.248,00 no kandidatu ne’ebé hetan votus ki’ik liu mak Maria Ângela Freitas da Silva (Independente), ho númeru sorteiu 3, votantes ne’ebé hetan mak 711 (0,11%), osan ne’ebé simu mak 2.844,00.

Hosi total votus válidu kandidatu na’in 16 ne’e mak 651.859 (100%), governu sei gasta osan ho montante $2.607.436,00. Votus válidu refere hosi total eleitores ne’ebé rejista iha STAE 859.613, no ne’ebé konfirma ona atu ezerse sira nia diretu votu mak 664.106 (77.26%), feto 322.482 (48.56%), mane 341.624 (51.44%), no eleitores ne’ebé seidauk konfirma mak 195.507 (22.74%). Hosi votus hirak ne’e, votus branku iha 3.743 (0.56%), nulu iha 8.386 (1.26%), rejeitadus iha 65 (0.001%) no abandonadus iha 53. Votus hirak ne’e hotu kompostu hotu sentru votasaun 1200 iha Timor laran tomak inklui setru votasaun sira iha diáspora. Jornalista Kolektivu AJTL

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *