EdukasaunFEATUREDIkus LiuNews

PR Lú-Olo Nia Oan Na’in Rua Afeitadu Inundasaun

Fahe Tutan

Naunil Media (Díli), Akontesementu udan bo’ot iha Sexta (13/02) maizu menus tuku 04:00 lokraik, Prezidente Repúblika (PR) Francisco Guterres ‘Lú-Olo’ nia oan na’in rua afeitadu  inundasaun iha eskola portugês Ruy Cinatti, iha Balide.

Inundasaun ne’e bee hosi mota Lahane Osidentál mak tun fali husi eskola portugês Ruy Cinatti, tanba ponte okos nakonu ho fatuk mak satan netik, ho ida ne’e bee mota ba atake fali edifisiu eskola ne’e, iha ne’ebé eskola Xefe Estadu Timor-Leste ninia oan na’in rua, Francisco Cidalino no Eldino Nobre Guterres mos iha eskola refere.

Tuir eis deputadu Fretilin Eladiu Faculto hatete, preokupa tebes ho situasaun udan bo’ot hamosu inundasaun ne’ebé ladun saudavel afeta ba  vida komunidade sira pániku, tanba inundasaun ida ne’ebé ekstrema,  realmente espoza Prezidente Repúblika Francisco Guterres ‘Lú-Olo’ ba foti nia oan  rasik mós  kuaze bokon no foer hotu.

 “Ha’u agora hamutuk hela ho xefe suku iha ne’e, ami preokupadu los ho situasaun ida ne’e ladun saúdavel iha ita nian vida, komunidade sira sente paniku ho akontesementu inundasaun ida demasiadu, inundasauan ida ekstrema. Realmente ha’u foin mai haree no hasoru espoza  Presidente Repúblika mai foti nia oan rasik, maibé kuaze  bokon no foer hotu”, eix deputadu Fretilin Eladiu Faculto ba Naunil Media, iha eskola portugês Ruy Cinatti.

Eladio explika, espoza Presidente Repúblika mai foti nia oan, haree estudante sira triste no tanis tanba inundasaun fó amesa ba estudante nia vida no estaga edifisiu eskola nian.

“Tinan-Tinan ita tau osan para pelu menus haree mota (Ponte My Friend) hodi halo normalizasaun. Eskavadór mai suru ne’e iha parte leten de’it no iha ponte  okos la suru ida. Tun ba fali kraik ne’e, eskavadór la suru ida signifika bele halo esgotu”, dehan nia.

Nia hatutan, bee tun mai ne’e lori   ai-hun bo’ot, fatuk boot sai trankadu, bee susar atu sai, bee  mak  tenke buka dalan para sai tamba ne’e mak fó impaktu maka’as los ba ita nian sosiedade liu-liu ba   estudante sira iha eskola Balide no komunidade.

“Tanba ne’e ha’u hanoin husu ba governu hodi tau antensaun.  Ha’u  foin halo komunikasaun husi via telefone ho Presidente Repúblika (PR) Lú Olo no ha’u fó hatene ona ba PR katak situasaun inundasaun ne’e akontese iha kuaze fatin hotu-hotu no informa ona ba bombeirus”, hatutan Nia.  

Nia husu, parte relevante sira medida preventiva ida ne’ebé presija hola imediatu uluk, tanba afeitadu tebes, tuir lolos ne’e bombeirus sira mai sedu hodi hasai estudante sira liu-liu labarik ki’ik oan ho idade menór sira.

Iha fatin hanesan, Xefe suku Lahane Trindade Amaral haktuir,  importante halo prevensaun uluk antes atu akontese inundasaun.

“Liu-liu iha Lahane orintal nian ne’ebé ho udan  volume  bo’ot hanesan ohin ne’e iha fatin barak no  afetadu hotu husi parte Bekuse ponte Bekuse hetan estragus. Ha’u lahatene ponte tohar kalae ?, mas ohin hau haree ho matan katak, bee iha leten tun mai ne’e, liu hotu ema nia uma ona”, Dehan Xefe suku ne’e.

Nia dehan, iha ponte My frend suku Bemori  no Lahane Orientál ne’e  afetadu ba komunidade, maibé situasaun ida natureza nian, oinsa mak bele haree situasaun ida ne’e.

“Ha’u lakohi ko’alia uluk ba governu, maibe oinsa sidadaun sira hotu, atu koopera no kolabora situsaun ida nee. Governante  sira tenke haree situasaun sira ne’e atu book-an lalais, labele demora ho situasaun sira ne’e, fatin hotu-hotu  ne’ebe fó apoiu ba dezastre nian ekipa sira tenke haree lalais, ministérial sira tenke book an lalais sira nian servisu”, nia husu governu.

Nia husu, parte  Ministériu Solidaeridade Sosiál no Inkluzaun (MSSI), Eletrisdade de Timor-Leste (EDTL), Polísia,  F-FDTL no  Bombeiros tenke haree lalais fatin ne’ebé afetadui  inundasaun.

“Lider  komunitáriu sira hahú husi xefe suku to’o xefe aldeia atu haree levantamentu ba dadus uma hira mak afetadu ba inundasaun, sira hanesan ne’e importante mai ita.  Labele sira tur ko’alia de’it partidu, Maibé haree nesesidade urjente ne’ebé mak ita haree ba defikuldade ida ne’e”. Hakotu nia.

Iha fatin hanesan komunidade husi suku Santa Crus, Abrina da Costa, haktuir sira afeitadu ba inundasaun tanba governu laiha análize tékiniku di’ak quando loke estrada.

“Foin lalais ne’e governu mai loke estrada mak fó impaktu ba ami, eskavadór mai ke’e iha mota iha ponte okos, depois la hasai fatuk no rai taka ho ida ne’e fó impaktu ba ami sira hela iha ne’e. Inundasaun agora mosu sobu fali husi ponte okos halai mai ami hotu, agora ami hetan dezastre hanesan ne’e”, Abriana dehan ho matan been.

Abriana dehan, tinan-tinan nunka hetan desastre hanesan ne’e, foin primeíra vez akontese tanba ne’e parte governu no  kompaña ida ne’ebé mak mai ke’e iha mota tenke fó responsabilza.

“Ami agora hasoru dezastre, dezastre ne’e foin liu 15 minutu de’it bee lori ami atu mate, ami loke uma kakuluk mak sai, selae ami mate hotu, sorte mak ohin  eletrisidade mate”. Dehan Abriana. Mcr

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *