Janeiru To’o Fevereiru 2020 Klinika Bairu Pite Rejista As HIV-SIDA, Mate Na’in Tolu

Naunil Media (Dili),Doutór Daniel Murphy informa, inisiu tinan 2020 husi fulan Janeiru to’o Fevereiru ne’e klinika Bairu Pite rejistu as kazu HIV-SIDA no hamate ona ema na’in tolu .

“Agora dadaun bá fulan rua janeiru no fevereiru, ami rejista bá pasiente sira ne’ebé maka hetan moras afetadu hosi HIV/SIDA ema na’in tolu, no pasente nain tolu ne’e konsege mate ona ”, hateten Doutór Daniel bá jornalista Naunil Media iha klinika Bairo Pite Sesta, (21/02/).

Nia dehan, totál kazu hosi moras HIV-SIDA dadaun ne’e klinika Bairuu Pite rejista sertamete hamutuk 246 hosi numeiru ne’e nain nain tolu dadaun afetasaun ne’e grave kauza hosi moras HIV-SIDA rasik, na’in tolu mate, no na ’in halo heta tratamentu intesivu.

“Ami rejista sira ne’bé maka agora dadaun ne’e hala’o hela tratamentu hamutuk ema na’in- 240, pasiente sira ne’e barak liu mai hosi munisipiu, Dili, Baukau no balun mai hosi fronteira”, katak nia.

Tuir nia observasaun durante ne’e maske hosi Komisaun Nasionál Kombate HIV-SIDA rasik halo ona esfosu sensibilizasaun bá públiku kona-ba haklean maneira prevensaun bá iha HIV-SIDA rasik.

“Komisaun Kombate HIV-SIDA halo ona sensibilizasaun bá moras HIV/SIDA maibé sira lakoalia klean liukona-ba prevensaun nian hanesan uza kondom, tanbá ne’e ema kontinua halo relasaun sexuál livre la uza Kondom hodi halo relasaun sexuál tanbá ne’e moras HIV/SIDA daet lalais”, nia reforsa.

Iha fatin ketak, Sekretariu Ezekutivu Komisaun Nasionál Kombate HIV/SIDA Timor Leste (KNKS-TL) Daniel Marçal, hateten,ema hotu tenke iha obrigasaun bo’ot tenke ta konsiderasaun aas ba moras HIV/SIDA tanba moras ida ne’e la’os problema nebé maka halimar, maibé moras ne’e problema bo’ot no ameasa ba ema nia moris.

Nia fundamenta katak, liga bá kontestu dezembolve ema nia moris, problema ne’e liga ho ema no iha nasaun ne’e presija ema,

“Enkuantu moras HIV/SIDA ne’e oho ema kontradisi, ita konsidera problema, tamba ai moruk la iha atu kura moras HIV/SIDA ne’e rasik ,tanba nee moras ne’e fasil los atu da’et bá ema”.dehan Daniel.

Daniel salienta, durante ne’e publiku mos preukupa barak tanbá númeru moras HIV/SIDA ne’bé maka aas. No hosi Komisaun Nasionál Kombate HIV-SIDA maka la esforsu maibé ema balun seidauk iha konsesia hodi moras HIV-SIDA.

“Numeru HIV/SIDA a’as nafatin, la’os ami komisaun maka la servisu maibé numeru a’as ne’e tanba situasaun la hanesan uluk, uluk iha tinan 2001-2006 ema HIV/SIDA barak, ita halo indentifila ema mai teste ran ituan de’it, ema tauk ou mai, tanba HIV/SIDA liga ho ema nia dignidade, matoridade no familia, wainhiraa sira tauk halo teste ran entaun ita labele detekta moras HIV/SIDA” nia afirma.

Hodi hatutan nia parte senti admira tanba moras HIV/SIDA la’os ituan de’it maibé nian numeiru afinal aumeta ema barak ,tanba ema barak mak iha ona konsensia bá halo teste ba sira nian ran rasik.

“Uluk ema halo teste ran menus tinan ida ita bele detekta emaida ka rua de’it ,dala ruma ita la hetan kazu, iha tinan rua ka tolu hanesan tinan kotuk ita hetan kasu ema ne’ebé kona HIV/SIDA barak 20-30 no dala ruma mos bele liu ,hosi ida ne’e mak ita foin detekta kazu moras HIV/SIDA barak no kazu ida ne’e rasik enkojara ona ita nian ema sira liu hosi teste ran ho ida ne’e ita mós identifika ona kasu moras HIV/ SIDA nebe akontese”,dehan Daniel. Ina